मूर्ख माछाहरु, बुद्धिमान गंगटाहरु

हिलाम्मे छन् गह्राहरु ,
बग्दैछ पानीको भेल ,
भिज्दैछ सारा संसार ।  

उता असारे झरीमा चुहाउँदैछन् पसिना ,
छपछपे हिलो सम्याउँदै चौकीमा सवार हरिया
र जुवामा जोतिएका कैला र गोला ।


यता हलोको पछि पछि दगुर्दैछ 
हरियाको छोरो मंगला ,
गर्दै काग र बकुल्लासँग प्रतिस्पर्धा ।

भ्याई नभ्याई छ उसलाई ,
चौकीको हरेक सम्याइसँगै
सतहमा देखिने माछा र गंगटा टिप्न ।

जसो भरिन्छ डेली ,
आलीमा राखेको बाल्टिनमा
खन्याउछ मंगला आफ्नो खजाना ।

जबजब खन्याइन्छन् माछा र गंगटाहरु ,
तबतब शुरु हुन्छ
वाकयुद्ध बुद्धिमत्ता र मूर्खताको ।

गंगटाका खर्याकखुरुकका अगाडि ,
मूर्ख ठहरिन्छन् मूक माछाहरु
र बुद्धिमान दरिन्छन् दरिला गंगटाहरु ।

अनि आफ्नो मूर्खतादेखि दिक्क भई
बाल्टिनबाट बाहिर
फाल हाल्छन् माछाहरु ।

बुद्धिमान गंगटाहरु एक आपसमा
फेरि को सर्वोत्तम भनी गर्छन् विवाद ।
बाल्टिन बाहिर पाइला सार्न खोज्नेको
झुण्डन्छन् खुट्टामा
र बजार्छन फेरि एक अर्कालाई
बाल्टिनकै पींधमा ।

त्रिशंकु 
१७ माघ २०७०, काठमाडौं

The 5 senses and 3 Ds of drinking

(c) Morguefile.com

It’s good Friday and many of you must be thinking of joining your friends for a drink. For me, whenever I join a new group of friends, I ask them two questions.

The first question goes like this.

"Do you know why we clink the glasses before drinking?"   

I get many responses but I have never had the right answer. By right answer, I mean to say the answer that I want.

By the way, do you know why?

If not, here is the answer. It’s quite simple.

We have five sensory organs: the skin, the eyes, the nose, the tongue and the ears. While drinking, the drinker touches the glass with skin (hand), sees the drink with eyes, smells the drink with nose and tastes with tongue. But the ears, they are not used at all. So to arouse all the five senses at a time, the drinkers clink the glasses together and the ears also get a chance to involve in the celebration. And when all the senses are involved, you enjoy to the hilt!

Taking cue from this, the marketers have come up with the sensory branding.

Now, the second question.

"Do you know the formula of safe drinking?" So that, whatever you drink, whenever you drink and how much you drink, you never get drunk . And you never have hangover the next day.

Before anybody replies, I have the answer ready.

“It’s 3 Ds.”

The first D is duration. Take your time while drinking. Never go for a binge drinking.

The second D is dilution. Make sure to mix ample water to the drink. However, if you are a connoisseur, drink it neat but drink water in between. It saves you from dehydration.

The third and final D is diet. Don’t drink like a drunkard, just for the sake of drinking. Take fruits, salad and other tid bits while drinking. It again minimises the effect of alcohol.

So, next time you start drinking, think of the 5 senses and remember the 3 Ds.

Cheers!    

ग्लँकी दयालु बुढी, रोमको ठग्ने बुढो

घ्याच्च ब्रेक लाग्यो । जेब्रा क्रसिङ्गनेर गएर उभिएका मात्रै के थियौ, गाडीहरुको त ताँती लागिसकेछ हाम्रा अगाडि । सिमसिम पानी परिरहेको थियो र चिसो हावाले मुटु कमाइरहेको थियो । यतिकैमा एउटी बुढीआमा दौडेर हामीनेर आईन र तत्काल बाटो काट्न आग्रह गरिन । हामीले तिनले भनेझै सुटुक्क सडक पार गर्यौ ।

पारिपट्टि पुग्नासाथ शुरु भइहाल्यो मोटरहरुको कोलाहल । मात्र दुई मिनेट के रोकिएका थिए, गाउँ भनिने ग्लँमा त छिमेकी शहर जिनेभाझै ट्राफिक जाम पो भएछ । र त्यो पनि हामी दुई नेपालीका कारण ।

पछि निलो रङ्गको वर्षाती लगाएकी ती बुढीआमैले भनिन् , “यहाँ, ट्राफिक बत्ती नभएको जेब्रा क्रसिङ्गमा बाटो काट्ने पहिलो अधिकार पदयात्रीको हुन्छ ।” त्यसैले ती सारा गाडी चालक हामीले बाटो काट्लान भनी पर्खीबसेका रहेछन् । मेरो साथी सुमन र मेरालागि नौलो सिकाइ थियो त्यो ।

******             ******                  ******                       ******

पहिलो पटक स्वीट्जरल्याण्ड पुगेका हामी दुईलाई झिसमिस हुनथालेपछि दालभातको यादले सताउन थाल्यो । मेरो साथीलाई थप अर्को समस्याले पिरोलिरहेको थियो । शुद्ध शाकाहारी भएकाले जताततै बग्रेल्ती मासु मासु मात्र देख्दा कम हैरान थिएनन् उनी । भात र शाकाहारी खाना खोज्दा खोज्दै हामीले त जिनेभा तालको एउटा सम्पूर्ण खण्ड नै पार गरिसकेछौ ।

हामी जिनेभा भन्दा ट्रेनले १८ मिनेटमा ल्याइपुर्याउने नियोन भन्ने सानो शहरमा बसेका थियौ र ताल छेउका लगभग सबै रेश्त्राँ चाहारिसकेका थियौं । अन्त्यमा सम्झौता गर्नै पर्ने भयो । एउटा चाइनिज रेश्त्राँमा छिरेर भेज फ्राइड राइस र मशरुम करी अर्डर गरे मेरा मित्रले । म चाहिं चिकेन चाउमिनमै रमाए । साथमा एक क्यान बियर नि घुट्क्याए । मेरो साथीले एक बोतल पानी मगाए, मैले चाहिं धाराकै पानी पिउने निधो गरे । मेरो बुबा स्वीट्जरल्याण्डमै पढ्नुभएकोले धाराकै पानी खाने सल्लाह पाएको थिए ।

खाना खाँदासम्म त साह्रै मज्जा भो तर पैसा तिर्दा भने दाँतबाट पसिना तरतर चुहियो । भेज खानाको मात्र मेरो साथीले २६ यूरो चुत्ता गर्नुपर्यो साथै पानीको ५ यूरो थप । म चाहिं सस्तोमै उम्किए । बियरको पनि ३ यूरो मात्र तिर्नुपरेपछि पानी किन पिएछु भनेर पछुताए मेरा मित्र ।

******             ******                  ******                       ******

स्वीट्जरल्याण्ड गएको वर्ष दिनमै इटलीको रोम जाने मौका जुर्यो। स्कूल पढ्दादेखिन नै रोम जाने मेरो धोको पूरा भएकोमा म गद्गद् थिए । फूटबलको डाइहार्ड फ्यान भएकोले पहिला लाजियोको  प्रमुख कार्यालय पुगे । त्यसको अघिल्तिरै तत्कालिन प्रधानमन्त्री सिल्भियो बर्लुस्कोनीको कार्यालय रहेछ । अचम्मको कुरो त के रहेछ भने त्यत्रो शक्तिशाली राष्ट्रका प्रमुखको कार्यालय कुर्ने नाममात्रका सिपाही रहेछन् । हाम्रो त सिंहदरबार अगाडि पनि फौज नै तैनाथ रहन्छ ।

******             ******                  ******                       ******

त्यहाँको ट्रेभी फाउन्टेनका बारेमा पनि धेरै सुनेकाले बाटो सोधी सोधी पुगे । अनि फाउन्टेनतिर ढाड फर्काएर दाहिने हातले देब्रे काँधमाथिबाट १ यूरोको ढ्याक पानीतर्फ हुर्याए । आफूलाई भाग्यमानी भएझै महशूस भयो । त्यो पैसा ठ्याक्क पानीमा परेछ । नतिजा — अर्को पटक पनि त्यहाँ पुग्ने मौका जुर्नेछ भन्ने विश्वास । त्यही विश्वासका साथ गल्ली गल्ली चहारे ।

घुम्दाघुम्दै बाटामा एउटा रमाइला इटालियन फेला परे । उनलाई नेपालका बारे रामै्र जानकारी रहेछ । यतिसम्म कि नेपालको झण्डा दुई त्रिकोणले बनेको छ, बुद्ध नेपालमै जन्मिएका थिए र सगरमाथा नेपालमा पर्छ भन्नसम्म भ्याए उनले । केहि बेर सँगै रुमल्लिए पछि इटालियन पुलिस क्याराबिनिएरीका बारे ठट्टा गर्दै भने, “यी क्याराबिनिएरी यतिबिध्न बुद्धु हुन्छन् कि सुरुवाल उल्टो लगाउलान् भनेर एउटा पाटामा मात्र स्पष्ट देखिने धर्का जोडिएका हुन्छन् ।” नभन्दै भने जस्तै सुरुवाल लगाएको क्याराबिनिएरी देखियो र हामी दूवै मरीमरी हाँस्न थाल्यौ ।

******             ******                  ******                       ******

जम्मा दुई दिनको बसाइ अत्यन्त रमाइलो गरी बित्यो । त्यतिञ्जेल आफूलाई मरिहत्ते मनपर्ने पिज्जा त कति चट पारियो कति, भनेर साध्यै भएन । आखिर इटली न पर्यो , पिज्जाको देश । झन ग्ल्याडिएटरहरु लड्ने भव्य कोलोसियम अगाडि त ठेलागाडामै बेचिरहेको इटालियन रोटी खाइयो ।

अन्त्यमा एअरपोर्टका लागि मेट्रो समाउन रोम रेल्वे स्टेशन पुगेको मात्र के थिए, टिकट काट्न सघाइदिन्छु भन्दै एउटा बुढाबा मतिर आए । म चाहिं नाथे टिकट काट्न नि किन चाहियो सहयोग भनी भेन्डिङ्ग मशिनतर्फ लागे । मशिनहरु धेरै भए पनि कुनैमा पनि अंग्रेजी भाषा रहेनछ । कि त इटालियन, कि त फ्रेञ्च । आफूलाई दूवै नआउने । हारेर आखिर तिनै बुढाबासँग सघाईमागे ।

बुढा खुशी हुँदै मद्दत गर्न जोस्सिए । मसँग २५ यूरो लिई मशिनमा छिराए अनि के थिचे के, टिकट चाहिं निक्लेन । पैसामात्र निल्यो त्यो मशिनले । बुढा चाहि मशिनलाई धिक्कार्दै खत्र्याकखुत्रुक पार्न थाले । अन्त्यमा एउटा स्लीप निक्लियो, त्यसमा मशिनको गडबडीका लागि क्षमा मागिएको थियो र त्यस बापत स्टेशन या एअरपोर्ट जहाँ पनि रकम फिर्ता हुने उल्लेख गरिएको थियो ।

पर्यो  फसाद । पैसा फिर्ता लिन लाइन लागौ भने बडेमाको लाइन सकिञ्जेल ट्रेन छुट्ला भन्ने पीर, उता एअरपोर्टमा नि त्यस्तै भीड होला भन्ने चिन्ता । त्यतिकैमा ती बुढासँगै रहेकी बुढीआमैले त्यो स्लीपको साटो केही यूरो दिने प्रस्ताव गरिन् । हुन पनि कागजमात्र राख्नुभन्दा कौडीदाम लिनु उचित नै देखिन्थ्यो तर ती दूवै बुढाबुढी मिलेर उल्लू बनाएको प्रष्ट भो । अनि मात्र मेरा एक मित्रले इटली त यूरोपको बिहार हो भनेको सम्झे । हो रहेछ ।

अनि पैसाको माया मार्दै केही यूरो बढी तिरेर कमिशन एजेन्टको बाट टिकट काटे । ती दूवै बुढाबुढी चाहिं मलाई अन्त्यसम्म पछ्याउदै थिए, हरेकपल्ट एक एक एक यूरो बढाउँदै मसँग भएको स्लीप लिन चाहन्थे । तर म चाहिं फेरि पनि ठगिन चाहन्नथे ।

गह्रुँङ्गो मनका साथ मेट्रोमा चढे । ती बुढाबुढी चाहिं २० यूरोसम्म दिन राजी भए तर मनले मानेन । केही मिनेटको यात्रा पश्चात एअरपोर्ट पुगे । समयमै पुगेकोले रकम भुक्तानी पाउने ठाउँ सोधे । भाग्यवश त्यो काउन्टर नजिकै रहेछ र लाइन पनि रहेनछ । स्लीप दिनासाथ रकम फिर्ता पाए र साथमा मुस्कान पनि । मशिनका कारण दुःख भएकोमा खेद प्रकट गरिन ती महिलाले ।

प्लेनमा चढिसकेर पेटी कस्दै थिए, मेरा आँखा अगाडि एक वर्ष अघिकी दयालु बुढीआमा र केही मिनेट अघि ठग्न खोज्ने बुढाबुढी झल्झली आउन थाले । ती तिनैजना यूरोपेली भएपनि एउटी सभ्य र दयालु थिइन् भने पछिल्लो पटक भेटिएका बुढाबुढी साह्रै नै ज्याद्रा र ठग थिए । शायद विवशताले होला ।            

Eight reasons to visit Rajbiraj

Rajdevi Temple (c) Swapnil Acharya

Colourful dresses, warm hospitality and tasty food. This sums up your experience in Rajbiraj. In spite of the sweltering heat (currently the chilly cold wave), dusty and bumpy roads, encroached alleyways, open drains and stray pigs there are multitude reasons to visit Rajbiraj, the first planned city of Nepal. As claimed by the locals. Rajbiraj derives its name from the famous temple Rajdevi Mandir.

People here dress in bright colours like in many other Terai districts. It’s a photographer’s delight to capture a melange of colours passing through the narrow alleyways. The dots of red, yellow and blue in a near perfect green field that turns into a sea of yellow in the month of November, is another rare sight to be captured.

Highly influenced by the egalitarian Mithila culture, people here speak in soft tones. They respect people from outside and make them feel at home. Even people speaking other dialects and languages imitate the softness of Maithili language.

The food tastes best here. Be it the morning time poori jalebi (wheat flour circular chapati-like bread fried in oil and circular coil like syrupy sweet) or the evening time jalkhai, snacks comprising puffed rice, chickpea, pakoda, kachodi (resembling vegetable tempura), amadike chutney (turmeric-like spice with raw mango’s taste and smell) and fried green chillies – both are mouth-watering.

An old man enjoying jalkhai (c) Swapnil Acharya

The sweets especially laddoos are the best. Peda, small sweets made from milk from nearby Barmajhiya is famous throughout Nepal. But beware to locate the real Budhoko Pasal (old man's shop). There are hordes of shops selling pedas with huge hoarding boards claiming to be the genuine shop. The original shop lies adjacent to the Armed Police Force centre. 
 
If you are a pan connoisseur, then you must taste the pan in Rajbiraj. Owing to its taste and the skill of the pan makers, Saptary Pan Bhandar and Sagarmatha Pan Bhandar are famous throughout Nepal including the capital.



Rajbiraj is also famous for fish. Once you eat Jalkapoor from Koshi River, you won't feel like eating other fishes. But beware of the Jalkapoor being sold at NRs 300 plus in Kathmandu and other metros. You can imagine – the fish sells at NRs 500 plus in Koshi Barrage itself, the place of origin. As far as I know the fishes sold in name of the famous fish from Koshi is imported from Andhra Pradesh and other states of India, and they are obviously not the Jalkapoor.

Other famous fishes from Rajbiraj are Rohu, Bhakur, Naini, common carp, silver carp, bighead and grass carp. I don't know the trade name or scientific name of one of the local varieties called Kotri, but it is really tasty. If you are in Saptary, try eating the fish. It's finger licking good.

Saptary is turning into Nepal's mango basket. The foothills of Churia, once considered useless, is adorned with mango orchards. Not even a single strip is vacant – most places in the Churia foothills are already bearing orchards while few patches are fast catching up with the rest. Maldah, Bombay, Dashhari all varieties from Saptary has its own peculiar taste. In the future it's going to be the mango district, if One District One Product (ODOP) concept is well promoted.

If you are a religious buff, then Chinnamasta, Kankalini and Sambhunath are the places to visit. Chhinnamasta, the Goddess sans head, is one of the major attractions. Hordes of Hindu pilgrims from neighbouring India and all parts of Nepal visit the temple, one of the Shakti Peeths, to pay obeisance to the Goddess. Nearby is the famous Kankalini Temple near the Koshi Barrage. On the Ashtami and Nawami (eighth and ninth days of Dashami festival), the temple witnesses innumerable sacrifices of buffaloes and goats. Sambhunath is situated around 12 kilometres north-west of Rajbiraj. The temple sees pilgrims from Nepal and India throughout the month of Baishakh (April-May).   

It’s easy and super cheap to get to Rajbiraj. Magic (small van), with people packed like sardines, will take you to the city at NRs 20 per passenger from Rupani, the roundabout on the East-West Highway.

So, when are you visiting Rajbiraj? 

All photos by (c) Swapnil Acharya.
Video on Paan from Saptari by Story Cycle.